Het herkenbare gevoel
Je hebt net gegeten, maar die zak chips blijft naar je lonken. Of je wilde “iets kleins” en voor je het weet zijn er tien koekjes verdwenen. Herkenbaar? Veel mensen denken dat dit puur een kwestie is van wilskracht. Maar dat klopt niet: er zit een veel diepere, biologische verklaring achter.
Ons lichaam is gebouwd voor schaarste
Onze voorouders leefden in een wereld van onvoorspelbaarheid en schaarste. Voedsel was niet altijd voorhanden, dus als er iets calorierijks opdook – zoals noten of zoete bessen – was het slim om daar meteen van te eten. Dat vergrootte de kans op overleven.
Ons lichaam is nog steeds op die manier geprogrammeerd. Zeker als we voedsel eten dat vet, suiker én zout combineert, krijgen we een flinke dosis dopamine in onze hersenen. Dit “gelukshormoon” motiveert ons om dat gedrag te herhalen. Eten was toen letterlijk belonend, en dat is het vandaag nog steeds.
De kracht van vet, suiker en zout
Op zichzelf geven vet, suiker en zout al een belonend effect. Maar samen zorgen ze voor een explosie in ons brein. Denk aan chocolade, chips, pizza, koekjes of fastfood: allemaal producten die deze onweerstaanbare combinatie bevatten.
In vergelijking met een stuk fruit – dat zeker lekker is, maar niet dezelfde mix bevat – geeft ultra bewerkt voedsel soms een dopaminekick die honderden keren sterker is. Hoe vaker je dat ervaart, hoe meer je lichaam ernaar verlangt.
Geen zwakte, maar biologie in een ongezonde omgeving
We leven intussen niet meer in schaarste, maar in overvloed. Onze hersenen zijn echter nog steeds ingesteld op “overlevingsmodus”. Dat maakt het in onze huidige obesogene omgeving extra moeilijk om weerstand te bieden.
De voedingsindustrie speelt hier slim op in. Veel producten – van ontbijtgranen tot kant-en-klare sauzen – bevatten verborgen suikers, vetten en zout. Vaak zonder dat we het zelf beseffen. Een voorbeeld: tomatensaus. Van nature al zoet, maar fabrikanten voegen toch extra suiker toe om het lekkerder en verslavender te maken.
Ultra bewerkte voeding en de NOVA-classificatie
Voedingswetenschappers gebruiken de NOVA-classificatie om voedsel te categoriseren op basis van bewerkingsgraad. Onderaan die lijst staan de ultra bewerkte producten: snoep, koekjes, frisdrank, fastfood, bewerkte ontbijtgranen…
Deze producten hebben een lage voedingswaarde maar een hoge energiedichtheid. Veel calorieën dus, maar weinig vezels, vitaminen of mineralen. Precies deze samenstelling triggert ons brein en zorgt voor die krachtige dopaminekick.
Wat kan je hiermee doen?
Het belangrijkste is inzicht. Als je begrijpt waarom je naar die zak chips grijpt, kun je milder zijn voor jezelf. Het ligt niet aan je karakter of een gebrek aan discipline – je lichaam doet gewoon wat het evolutionair altijd al gedaan heeft.
Wat helpt wél?
-
Bewust kiezen voor onbewerkte, voedzame voeding.
-
Voldoende slapen: vermoeidheid vergroot je zin in suikerrijk voedsel.
-
Stress verminderen: stress maakt dat je sneller grijpt naar “comfortfood”.
-
Jezelf niet straffen, maar stap voor stap betere gewoontes opbouwen.
In een wereld vol verleidingen is bewustwording je krachtigste wapen.
Mijn advies
Onthoud: het feit dat je soms moeilijk kan weerstaan aan ongezonde voeding is geen teken van zwakte, maar het gevolg van hoe ons lichaam werkt. Door inzicht te krijgen in deze mechanismen kan je mild zijn voor jezelf én bewustere keuzes maken. Begin klein: kies vaker voor onbewerkte voeding, zorg voor voldoende slaap en probeer stress te verminderen.
Merk je dat je hier alleen moeilijk uitgeraakt of dat je steeds opnieuw in hetzelfde patroon vervalt? Dan kan professionele begeleiding je echt vooruithelpen. In mijn trajecten werk ik samen met jou aan een gezondere relatie met voeding, meer grip op je eetgedrag en duurzame gewoontes die wél vol te houden zijn.
👉 Neem gerust een kijkje in mijn aanbod voor meer info over de trajecten die ik aanbied of boek ineens een vrijblijvend kennismakingsgesprek. Daarin luister ik naar jouw hulpvraag en vertel ik je graag meer over wat ik aanbied en of dit matcht met jouw uitdagingen.
